borelioza jest najczęściej diagnozowaną chorobą odkleszczową w Polsce. Statystyki w poszczególnych latach się różnią, najczęściej mieszczą się w przedziale 10 000 – 20 000 zdiagnozowanych przypadków rocznie. Choroba zdiagnozowanie tej choroby nie należy do jałatwiejszych, a skutki nieleczenia boreliozy mogą być bardzo poważne. Dowiedz się więcej o boreliozie – o objawach, diagnozie i leczeniu choroby odkleszczowej.

Jak dochodzi do zakażenia się boreliozą?

Do zakażenia boreliozą dochodzi w wyniku ugryzienia zakażonego kleszcza. W wyniku wkłucia, a następnie spożywania krwi żywiciela, do jego organizmu przedostaje się bakteria Borellia burgdorferi. Bakteria ta znajduje się w toksynach, w jelicie środkowym kleszcza – potrzebuje ona od 12 do 48 godzin, by przedostać się z układu pokarmowego kleszcza do krwi żywiciela. Dlatego tak ważny jest czas reakcji – im szybciej usuniemy kleszcza, tym mniejsze ryzyko zachorowania na boreliozę. Należy przy tym pamiętać o prawidłowym sposobie wyciągania kleszcza. Nie wolno smarować go tłuszczem, który może wywołać torsje i przyspieszyć tym samym przedostanie się bakterii do naszego organizmu. Ponadto kleszcz musi być usunięty w całości.

Dobrą wiadomością jest również fakt, że nie każdy kleszcz jest nosicielem skrętek Borelli. Nasz organizm w pewnym stopniu potrafi też radzić sobie z tym patogenem i zwalczać go, zanim borelioza się rozwinie. Jest to widoczne w testach serologicznych – występowanie przeciwciał nie jest jednoznaczne z przebyciem choroby.

Profilaktyka boreliozy – jak uchronić się przed boreliozą?

Niestety przeciwko boreliozie nie można się zaszczepić. Nie ma więc w 100% skutecznej profilaktyki przeciw boreliozie. Dlatego tak ważne jest, by wychodząc do lasu, parku czy na łąkę, zakładać długie spodnie i kryte buty, a po powrocie z terenu dokładnie się obejrzeć. Szczególną uwagę należy zwrócić na takie miejsca, jak pachy, pachwiny, owłosioną część skóry głowy i inne miejsca z pozoru mniej dostępne – to właśnie tam najczęściej chowają się kleszcze.

W sierpniu br. pojawiły się obiecujące informacje – jedna z firm deklaruje, że szczepionka przeciwko boreliozie, która właśnie weszła w 3 fazę testów klinicznych, zdaje się skutecznie chronić przed boreliozą. Z niecierpliwością wyczekujemy dalszych wyników badań.

Rumień wędrujący – znamienny objaw boreliozy?

Od dawna można usłyszeć, że o zarażeniu boreliozą świadczy rumień wędrujący. Charakterystyczna okrągła bądź owalna zmiana skórna o kręgach jaśniejszych i ciemniejszych faktycznie jest objawem boreliozy – rumień wędrujący pojawia się we wczesnym stadium choroby, dlatego jego wykrycie znacząco ułatwia diagnozę oraz leczenie choroby z Lyme.

Niestety rumień wędrujący – według różnych statystyk – pojawia się u 50 do 80% osób zakażonych. Może być również niezauważony lub pomylony ze śladem ugryzienia przez owady. Dlatego występowanie innych objawów przy jednoczesnym braku rumienia wędrującego powinno nas skłonić do wizyty u lekarza.

borelioza – objawy choroby z Lyme

Oprócz rumienia wędrującego nie ma objawów boreliozy, charakterystycznych wyłącznie dla tej choroby. Znacząco utrudnia to diagnozę, a więc i skuteczne leczenie boreliozy. Jej objawy różnią się u pacjentów w zależności od jej stadium:

• stadium wczesne ograniczone (miejscowe) – rumień wędrujący, czasami guzek (ziarniak limfocytowy)
• stadium wczesne rozsiane – objawy przypominające grypę; osłabienie, gorączka, bóle mięśniowe, bóle głowy, zaburzenia koncentracji, bóle stawów, w obrazowaniu klinicznym również objawy ze strony serca, stawów lub układu nerwowego
• stadium późne – zmiany skórne, zanikowe zapalenie skóry kończyn, depresja, objawy ze strony serca, stawów lub układu nerwowego pojawiają się kilka miesięcy, a nawet kilka lat po zakażeniu

Wyróżniamy przy tym trzy postaci boreliozy:

• boreliozowe zapalenie stawów – bóle i obrzęki stawów; często objawy boreliozy mylone z reumatoidalnym zapaleniem stawów
• borelioza z dolegliwościami kardiologicznymi – zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie wsierdzia, zaburzenia przewodnictwa
• neuroborelioza – zapalenie nerwów obwodowych, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, porażenie nerwu czaszkowego; objawy mogą być mylone z wylewem bądź udarem; konsekwencje nieleczenia neuroboreliozy mogą być najpoważniejsze

Diagnoza boreliozy – jakie badania wykrywają boreliozę?

W diagnostyce boreliozy niezmiernie ważny jest wywiad. Na podstawie wystąpienia rumienia wędrującego, objawów pacjenta oraz potencjalnego kontaktu z kleszczem (przebywania na jego endemicznym terenie) lekarz może zdiagnozować boreliozę bez dodatkowych badań. Najczęściej jednak konieczne jest wykonanie testów:

• testy serologiczne – metoda ELISA wykrywa przeciwciała IgM, które utrzymują się 4-6 tygodni po zakażeniu oraz IgG, które utrzymują się 6-8 tygodni po zakażeniu; niejednoznaczne lub dodatnie wyników testów kwalifikują do kolejnego badania
• Western Blot – ujemny wynik (nawet przy pozytywnym wyniku testu serologicznego) wskazuje na brak czynnej boreliozy

Pamiętać należy, że przeciwciała IgG mogą występować wiele lat po przebytej i leczonej boreliozie. Występowanie przeciwciał może również świadczyć o ugryzieniu przez kleszcza, będącego nosicielem boreliozy i zwalczeniu bakterii przez organizm. Dlatego w diagnozie ważne są wyniku obu badań.

Leczenie boreliozy – czy boreliozę można wyleczyć?

borelioza jest chorobą bakteryjną – można ją więc skutecznie wyleczyć. Udaje się to w około 90% przypadków, gdy leczenie podjęto w stadium wczesnym miejscowym lub rozsianym. Leczenie boreliozy opiera się o antybiotykoterapię, która trwa 21-28 dni (niekiedy dłużej). U części pacjentów, którzy przeszli leczenie, wskazane jest cykliczne powtarzanie badań.

Diagnoza oraz leczenie boreliozy wymaga obszernej wiedzy i dużego doświadczenia lekarzy, do którego pacjent zgłasza się z objawami choroby z Lyme. Jeśli byłeś narażony na ugryzienie kleszcza i zaobserwowałeś rumień wędrujący bądź inne objawy boreliozy, zgłoś się do Poradni chorób zakaźnych i tropikalnych w H-T. Centrum Medyczne. Przeprowadzimy diagnostykę, pozwalającą wykluczyć lub potwierdzić i efektywnie leczyć boreliozę. Zapraszamy!