Nowotwory to druga przyczyna zgonów w Polsce. Niestety ich liczba rośnie każdego roku, a naukowcy przekonują, że już w kolejnej dekadzie wyprzedzą one w niechlubnym rankingu choroby serca, które obecnie są najczęstszą przyczyną zgonów Polaków. Spośród wszystkich nowotworów, rak jelita grubego jest tym, który diagnozowany jest u co drugiej pacjentki onkologicznej oraz u co trzeciego pacjenta z nowotworem. Łącznie każdego roku diagnozowanych jest ponad 18 000. Co trzeba wiedzieć o tej podstępnej chorobie, jakie są objawy nowotworu jelita grubego, jakie czynniki zwiększają ryzyko zachorowania i na czym polega profilaktyka nowotworu jelita grubego?

Objawy nowotworu jelita grubego

Nowotwór jelita grubego jest jedną z najbardziej podstępnych chorób onkologicznych. Przez długi czas może rozwijać się, nie dając żadnych objawów lub dając objawy niespecyficzne. Bardzo ważne jest, by ze wszelkimi niepokojącymi objawami zgłaszać się do lekarza jak najszybciej – szybkie podjęcie leczenia znacząco zwiększa rokowania pacjentów.

Do objawów nowotworu jelita grubego zaliczamy:

• bóle brzucha
• zmiana rytmu wypróżnień – biegunki mogą występować naprzemiennie z zaparciami; mogą także występować bardzo uporczywe biegunki lub zaparcia
• krew w stolcu lub utajona krew w stolcu
• ołówkowe stolce
• ogólne osłabienie organizmu
• niedokrwistość
• niezamierzona utrata masy ciała

Objawy nowotworu jelita grubego często bywają mylone z charakterystycznymi objawami żylaków odbytu. Hemoroidy powodujące dyskomfort i ból bywają także źródłem krwawienia. W przypadku wystąpienia krwawienia z odbytu należy bezzwłocznie zgłosić się do lekarza, celem potwierdzenie, czy faktycznie krwawienie to wywołują wyłącznie hemoroidy.

Niepokojące objawy powinny zdeterminować wizytę u lekarza wszystkich, jednak w podwyższonej grupie ryzyka są osoby powyżej 50. roku życia oraz osoby z genetycznymi predyspozycjami do zachorowania na raka jelita grubego. Osoby młodsze zdecydowanie rzadziej chorują na ten typ nowotworu, jednak i ta różnica zaczyna się nieco zacierać. Przybywa bowiem młodszych pacjentów onkologicznych z rakiem jelita.

Ponadto należy wskazać czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego:

• otyłość i nadwaga
• siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej
• spożywanie dużych ilości cukrów i tłuszczów trans
• palenie papierosów
• nadużywanie alkoholu
• przyjmowanie niektórych leków, np. leków immunosupresyjnych
• rak szyjki macicy lub sromu u kobiet
• infekcje HPV onkogennymi typami wirusa
• radioterapia w obrębie jamy brzusznej

Najważniejsze z tych czynników zależą od naszego stylu życia. Utrzymywanie prawidłowej masy ciała, właściwa dawka ruchu oraz zdrowa dieta w dużym stopniu pozwalają ustrzec się przed zachorowaniem. Jednocześnie otyłość, brak ruchu i zła dieta to główne przyczyny zachorowania na nowotwór jelita grubego i odbytu u osób poniżej 50. roku życia.

Nowotwór jelita grubego i odbytu – diagnostyka

W przypadku wystąpienia objawów w pierwszej kolejności wykonywane jest przedmiotowa badanie brzucha oraz badanie per rectum. U kobiet często dodatkowo zalecane jest badanie przez pochwę. Również badanie kału jest procedurą, którą wykonuje się na początku diagnostyki. Najskuteczniejszym badaniem, pozwalającym jednocześnie przeprowadzić zabieg terapeutyczny, taki jak wycięcie polipów, jest kolonoskopia, podczas którego lekarz pobiera wycinek zmian do badań histopatologicznych. Badania mogą być poszerzone o endosonografię (USG endoskopowe) czy rezonans magnetyczny.

Profilaktyka nowotworu jelita grubego i odbytu – jak zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka?

Badania profilaktyczne u osób znajdujących się w grupie ryzyka są jednym z najskuteczniejszych sposobów zmniejszania ryzyka wystąpienia nowotworu jelita grubego. Większość przypadków zachorowania na raka poprzedza bowiem wystąpienie niezłośliwych zmian – polipów, a przede wszystkim gruczolaków, które wykrywane są nawet u 25% osób po 50. roku życia.

W H-T. Centrum Medyczne realizujemy Program Badań Przesiewowych raka jelita grubego – bezpłatne badanie kolonoskopii może wykonać każdy między 50. a 65. rokiem życia oraz osoby w przedziale 40-65 lat, u którego w rodzinie przynajmniej jeden bliski krewny chorował na nowotwór jelita grubego.