Niedoczynność tarczycy to podstępna i brzemienna w skutkach choroba, która dotyka 5% kobiet oraz 1% mężczyzn do 60. roku życia, po którym zachorowalność wzrasta. Wiele osób zmaga się z objawami niedoczynności tarczycy wiele lat, zanim zostanie ona zdiagnozowana. Przyczyniają się do tego nietypowe dla niedoczynności tarczycy objawy, które pojawiają się w przypadku wielu innych jednostek chorobowych. Czym tak właściwie jest niedoczynność tarczy, jak się objawia i jak się ją leczy?

Niedoczynność tarczycy – co to za choroba?

Tarczyca to gruczoł, który znajduje się w przednio-dolnej części szyi tuż przed tchawicą. Hormony, które wydziela (T3 i T4) regulują procesy metaboliczne, zachodzące w naszym organizmie. Niedoczynność tarczycy to choroba, polegająca na wydzielaniu zbyt małej ilości hormonów tarczycy, co z kolei prowadzi do spowolnienia metabolizmu. Dlatego niedoczynność tarczycy najczęściej kojarzona jest z niewyjaśnionym tyciem i trudnością w zrzuceniu zbędnych kilogramów.

Działanie gruczołu tarczowego skorelowane jest z przysadką mózgową oraz podwzgórzem. Z tego względu niedoczynność tarczycy może mieć aż trzy podłoża:

• pierwotna niedoczynność tarczycy – przyczyną jest choroba samej tarczycy
• wtórna niedoczynność tarczycy – przyczyną jest choroba przysadki mózgowej
• trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy – przyczyną jest choroba podwzgórza

Przyczyny niedoczynności tarczycy

O niedoczynności tarczycy mówimy, gdy gruczoł ten nie produkuje wystarczającej do prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych ilości hormonów: trijodotyroniny FT3 oraz tyroksyny FT4. Spowodowane może być to chorobą samej tarczycy. Najczęściej dzieje się tak w wyniku choroby Hashimoto, czyli autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. Występować mogą także inne choroby tarczycy, a niedoczynność tarczycy wywołana może być także wycięciem gruczołu lub mocnych naświetlach odcinku szyjnego. Wówczas pacjent choruje na pierwotną niedoczynność tarczycy.

Wtórną niedoczynność tarczycy powodują zaburzenia wydzielania hormonu tyreotropiny TSH przez przysadkę mózgową, który z kolei jest niezbędny, by tarczyca mogła produkować odpowiednią ilość hormonów FT3 oraz FT4. Z kolei trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy jest następstwem niewystarczającej produkcji hormonu tyreoliberyny THR, który odpowiedzialny jest za prawidłowe funkcjonowanie przysadki mózgowej i wydzielanie przez nią TSH.

Niedoczynność tarczycy to choroba dziedziczna, mogą ją także wywołać niedobory jodu, który czerpiemy z pożywienia i powietrza, a także w przypadku zażywania niektórych leków.

Niedoczynność tarczycy – objawy, których nie należy lekceważyć

Niewystarczająca ilość hormonów tarczycy przekłada się na spowolnienie metabolizmu. Oznacza to, że nasz organizm „zwalnia” i zmniejsza się jego zapotrzebowanie kaloryczne. Utrzymując więc dotychczasową dietę zaczynamy tyć, a osoby, które usiłują schudnąć, nie widzą rezultatów swoich starań. To najczęściej pojawiający się w wywiadzie objaw niedoczynności tarczycy. Ponadto pacjenci często skarżą się na suchą skórę oraz na łamliwe i wypadające włosy, na uczucie zimna nawet w upały, na obrzęki wodne oraz bóle mięśniowo-stawowe, na obniżenie nastroju (a nawet stany depresyjne), na niskie tętno i ciśnienie, senność, brak koncentracji, osłabioną pamięć, zaburzenia cyklu menstruacyjnego, zaburzenia libido, zaburzenia płodności. U dzieci ponadto mogą wystąpić zaburzenia w rozwoju psychicznym i fizycznym.

Diagnostyka i leczenie niedoczynności tarczycy

Diagnostyka przy niedoczynności opiera się na wywiadzie oraz badaniach krwi – stężenie TSH, FT-3, FT4 oraz anty-TPO, które pojawiają się w chorobie Hashimoto. Ponadto lekarz może zlecić USG tarczycy. Badania krwi możesz wykonać w naszym ośrodku.

Niedoczynność tarczycy leczy się farmakologicznie, zażywając hormony i regulując tym samym ich poziom. Ważne jest także ograniczenie w diecie produktów, które utrudniają wchłanianie jodu: kalafiora, brukselki, kapusty, soji, brukwi i rzepy. Należy natomiast pilnować odpowiedniej podaży białka (15% diety) oraz błonnika, które pomagają wyregulować metabolizm w organizmie oraz zmniejszają uczucie głodu.

Ponadto osobom z niedoczynnością tarczycy nie zaleca się trenować długo i intensywnie – jest to szczególnie ważne u osób z Hashimoto oraz tych, które dopiero rozpoczynają leczenie niedoczynności tarczycy. Treningi przy tej chorobie powinny cechować się średnią intensywnością – doskonale sprawdzają się treningi siłowe oraz aktywność w postaci spacerów lub marszów, jazdy na rowerze czy pływania. Jest to ważne ze względu na toczące się w organizmie chorego stany zapalne, które intensywna aktywność fizyczna (długie cardio oraz wyczerpujące interwały) dodatkowo zwiększają.

Nieleczona niedoczynność tarczycy może skutkować groźnymi konsekwencjami – chorobami serca, depresją, a nawet śpiączką hipometaboliczną, która może zakończyć się śmiercią. Dlatego nie wolno lekceważyć chronicznie występujących objawów niedoczynności tarczycy – konieczna jest konsultacja z endokrynologiem i przeprowadzenie badań w kierunku chorób tarczycy. Nasi specjaliści z poradni endokrynologicznej diagnozują i leczą pacjentów z niedoczynności tarczycy oraz innymi chorobami gruczołu tarczowego. Zapraszamy.