Zgaga – w zależności od przyczyn i częstotliwości występowania – może być fizjologiczna lub objawem choroby. Objawia się jako uczucie palącego przełyku oraz bólu w klatce piersiowej. Czym tak właściwie jest zgaga, jakie mogą być jej przyczyny, jakie są domowe sposoby na zgagę, kiedy należy zgłosić się ze zgagą do lekarza i jak zgagę się leczy?

Zgaga – co to jest? Jak rozpoznać zgagę?

Bezpośrednią przyczyną zgagi jest cofanie się treści pokarmowej oraz kwasu solnego z żołądka do przełyku. Objawem zgagi jest nieprzyjemne pieczenie w przełyku oraz ból w okolicy zamostkowej, który promieniuje na klatkę piersiową oraz charakterystyczne pieczenie w przełyku, które może promieniować aż do gardła. Ponadto zgadze mogą towarzyszyć uczucie pełności, nudności, odbijanie się oraz gorzki lub kwaśno-gorzki posmak, a niekiedy nawet wymioty. Objawy zgagi pojawiają się przede wszystkim po zjedzeniu posiłku, a nasilają się po schylaniu się, dźwiganiu ciężarów, intensywnym wysiłku oraz w nocy.

Przyczyny zgagi – co wywołuje zgagę?

W przypadku zgagi fizjologicznej, występuje ona rzadko, po zjedzeniu niektórych pokarmów – najczęściej są to potrawy tłuste, czekolada i kawa. Zgagę powoduje również palenie papierosów oraz picie alkoholu. Ponadto zgagę potęguje nadwaga i otyłość, a także zjadanie zbyt obfitych posiłków, szczególnie przed snem. Jeśli zgaga występuje sporadycznie i ustępuje po zastosowaniu domowych sposobów na zgagę, jest ona objawem fizjologicznym. Należy wówczas zmienić styl życia, aby nie doprowadziła do poważnych powikłań.

Zgaga często jest objawem chorobowym. Najczęściej współwystępuje ona w chorobie refluksowej żołądka, której jest głównym objawem. Przyczyną pojawiania się zgagi może być również przepuklina rozworu przełykowego, choroba wrzodowa żołądka, a nawet gruczołowy rak przełyku. Ponadto zgaga może być objawem przełyku Barretta, choroby, która jest stanem przedrakowym.

Zgaga w ciąży

Innym przypadkiem jest zgaga w ciąży. Pojawia się ona w pierwszym trymestrze na skutek dużego stężenia progesteronu. Ten żeński hormon pomaga zarodkowi zagnieździć się w macicy, a następnie wspiera jej rozwój oraz jest współodpowiedzialny za utrzymanie ciąży. Jednocześnie działa rozkurczowo na mięśnie przewodu pokarmowego, między innymi dolnego zwieracza przełyku, przez co treść żołądkowa znajduje ujście, cofa się i wywołuje zgagę. Zgaga często pojawia się również w trzecim trymestrze, gdy macica z objętości kilku mililitrów osiąga pojemność 5 litrów, a także zwiększa się jaj masa. Wówczas macica uciska żołądek, którego treść się cofa, wywołując zgagę. Zgaga w ciąży dotyczy 45-80% przyszłych mam. W miarę możliwości warto wypróbować domowych sposobów na zgagę, a stosowanie leków musi uprzednio zostać omówione z lekarzem.

Domowe sposoby na zgagę

Jeśli zgaga występuje sporadycznie, możemy walczyć z nią domowymi sposobami. Przede wszystkim należy zrewidować naszą dietę – to co jemy, ile jemy, jak często jemy i kiedy jemy. Zgagę wywołują takie produkty spożywcze, jak:

• tłuste pokarmy – przede wszystkim smażone
• czekolada
• pomidory i przetwory pomidorowe
• cebula i szczypiorek
• cytrusy
• mięta
• ostre produkty i przyprawy
• kawa i mocna herbata
• alkohol
• razowe pieczywo
• orzeszki ziemne

U niektórych tylko niektóre z tych produktów powodują zgagę, u innych wszystkie. Należy dogłębnie przyjrzeć się temu, co jemu i jak na nasze menu reaguje organizm. Przede wszystkim należy spożywaniu pokarmów smażonych na głębokim tłuszczu – najlepiej zamienić je na dania gotowane, pieczone (z niewielką ilością tłuszczu lub beztłuszczowo), duszone lub grillowane oraz czekolady. Przyjrzeć należy się jednak wszystkim nawykom żywieniowym, szukając zdrowszych zamienników.

Ważne jest również, by nie zjadać naraz zbyt dużych porcji. Chociaż spożywanie 4, a tym bardziej 5 posiłków dziennie nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem ze względu na gospodarkę insulinową, nigdy nie należy się przejadać. Szczególną uwagę należy przywiązać do kolacji, która powinna być lekkostrawna i zjadana 2, a nawet 3 godziny przed snem, jeśli borykamy się z problemem zgagi. Unikać należy również kładzenia się po posiłku na krótki odpoczynek.

Zadbajmy również o inne elementy zdrowego stylu życia – o aktywność fizyczną i a redukcję stresu. Aktywność fizyczna zmniejsza częstotliwość pojawiania się zgagi, ponieważ wspiera wzmacnianie przepony. Ponadto spacery, praca w ogródku czy treningi doskonale sprawdzają się w roli reduktorów stresu, który również wzmaga zgagę.

Ważnym jest również, by utrzymywać prawidłową masę ciała – jeśli borykamy się ze zbędnymi kilogramami, zgaga jest kolejnym powodem, by się ich pozbyć. A aktywność fizyczna i świadoma dieta będą w tym pomocne. Palacze natomiast koniecznie muszą rzucić palenie.

Kiedy ze zgagą trzeba iść do lekarza?

Eliminując z diety wyżej wspomniane produkty i dbając o nieprzejadanie się oraz o aktywność ruchową, powinniśmy odczuć niemal natychmiastową ulgę. Wesprzeć możemy się również lekami na zgagę bez recepty – powinny być one wyłącznie kołem ratunkowym, a nie rozwiązaniem problemu. Jeśli jednak zmiana stylu życiu nie pomaga lub zgaga pojawia się coraz częściej, nie możemy jej lekceważyć – konieczna jest wizyta u gastroenterologa, który po zdiagnozowaniu przyczyny zgagi, wdroży odpowiednie leczenie. Nie zapominajmy, że zgaga może być objawem groźnej choroby, w tym nowotworu, dlatego diagnostyka oraz leczenie są kluczowe nie tylko aby poprawić komfort życia, ale przede wszystkim, by nie pozwolić rozwinąć się groźnym chorobom.

Ze zgagą i innymi objawami ze strony układu pokarmowego zapraszamy do H-T. Centrum Medyczne.